***Η ΤΕΧΝΗ ΚΑΙ Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ***

"Οld town"

                                                 

                                                                        ~Artwork:sofia Fountoulaki~

   

Γράφει η ΣΟΦΙΑ ΦΟΥΝΤΟΥΛΑΚΗ                           

                       
                  ***********             

***H TEXNH KΑΙ Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ 

      ΣΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑ***

   

 "Η τέχνη είναι η πνευματική διαμαρτυρία μας,είναι μία θαρραλέα απόπειρα

 να υποδείξει κανείς στη  ζωή το σωστό δρόμο" .     

                                                                                    "  Όσκαρ Ουάιλντ  1854-1900"

             

  Ε ι σ α γ ω γ ή :                            

  Για να γίνουν περισσότερο κατανοητά ,στην ακόλουθη συνοπτική τοποθέτηση, τα προβλήματα,η προσφορά της τέχνης στην κοινωνία ,αλλά και η αξία της " ελευθερίας " στην τέχνη ,παρατίθεται σύντομη εισαγωγή  σε βασικούς τομείς που συναρτώνται και απασχολούν την τέχνη.

◌Ορθή λειτουργία της τέχνης:

Η «ορθή» λειτουργία και η «ύπαρξη» της τέχνης,προυποθέτει όρους απόλυτης ελευθερίας του καλλιτέχνη ,διότι μόνο έτσι μπορεί να εκφραστεί ανεμπόδιστα για  να παράξει και να προσφέρει το καλύτερο αποτέλεσμα.

Η πολιτική λογοκρισία και παρέμβαση στο έργο ενός καλλιτέχνη λειτουργεί  έως  καταστροφικά. Ακρωτηριάζεται  το έργο  του, περιορίζεται ή και φιμώνεται  η έκφραση του καλλιτέχνη.

Σε κοινωνίες που επικρατεί θρησκευτικός σκοταδισμός,προκαταλήψεις,πουριτανισμός κ.ά είναι αδύνατον ο καλλιτέχνης ,στερούμενος " την ελευθερία" του ,να παράξει άρτια τέχνη.

Η άνθηση βεβαίως της τέχνης χρειάζεται απαραίτητα δεκτικό κοινό,δηλ.μύηση στην τέχνη,η οποία  θα πρέπει να αποτελεί

 αέναη,διαρκή επιδίωξη της πολιτείας και των πολιτών , των φορέων εκπαίδευσης,των μέσων ενημέρωσης και ασφαλώς της οικογένειας. 

 ◌Yπονόμευση  της τέχνης:

Υπονόμευση της ποιοτικής τέχνης λόγω εμπορικών κελευσμάτων.

 O καλλιτέχνης πρέπει να μένει ανεπηρέαστος από το οικονομικό θέμα ,όσο και από τις επικρατούσες τάσεις,και τις προτιμήσεις του κοινού ,εν σχέσει με τη διαμόρφωση του έργου του.

Καίτοι,ο καλλιτέχνης χρειάζεται το οικονομικό κέρδος για να μπορεί να υπηρετεί την τέχνη ,για να δοθεί απερίσπαστος σε αυτή,όταν υποκύψει στις επιθυμίες,προτιμήσεις του κοινού,έχει ήδη εγκαταλείψει την ελεύθερη και αδέσμευτη έκφραση και λέμε ότι, έχει υπακούσει στα εμπορικά κελεύσματα …  και αυτό είναι υπονόμευση της ποιοτικής τέχνης!

◌ Στρατευμένη τέχνη:

Στρατευμένη τέχνη εννοούμε τη στρατευμένη ιδεολογία ,είτε  πολιτική,είτε θρησκευτική,είτε κοινωνική , όπου μέσα από ένα έργο τέχνης επιτυγχάνεται η προπαγάνδα και ο προσηλυτισμός, με ότι αυτό σημαίνει και συνεπάγεται για την τέχνη,η οποία "απαιτεί" απόλυτη ελευθερία,και αυτό μέσα από τις πολυτιμότερες εκφάνσεις της ανθρώπινης διάνοιας ,που είναι η τέχνη!!!

Η  άποψη  ότι, είναι μη ηθικό να επιδιώκεις οικονομικό όφελος από την τέχνη,διότι κάνεις τέχνη για την τέχνη,θα μπορούσε  η εν λόγω άποψη να αποτελέσει ξέχωρο θέμα για σκέψη και προβληματισμό .

◌ Κοινωνία και τέχνη:

Στον κοινωνικό τομέα εννοούμε  την ουσιαστική  σύνδεση των πολιτών μιας κοινωνίας μέσω της τέχνης, με την έκφραση  κοινών προβλημάτων και προβληματισμών, την αφύπνιση της κοινωνίας με κοινούς στόχους για την αντιμετώπιση των δυσκολιών που βιώνει .Tην ενεργοποίηση των πολιτών με κοινά ενδιαφέροντα,που τους φέρνουν σε στενότερη επαφή  από διαφορετική κοινωνική διαστρωμάτωση κ.ά το οποίο είναι  εξαιρετικά  σημαντικό.

Η τέχνη  στο κοινωνικό τομέα καταργεί "σύνορα" κυριολεκτικά και μεταφορικά και ενώνει τις κοινωνίες των ανθρώπων,αναδεικνύοντας τα ύψιστα ιδανικά  της ανθρώπινης  ύπαρξης τα οποία είναι η ειρήνη ,η δικαιοσύνη,η ισότητα,η αγάπη !

                           artwork sofia fountoulaki "untitled painting"

   

"είδα τον άγγελο μέσα στο μάρμαρο και το σμίλεψα μέχρι που τον απλευθέρωσα".

                                                                               
                                                                                            " Μιχαήλ Άγγελος 1475-1564 "

➤Ο ορισμός της τέχνης.                

  Η Τέχνη είναι , η έκφραση του βαθύτερου εαυτού μας, στοιχείο αλληλένδετο με την ανθρώπινη ύπαρξη.

Είναι θρησκεία,πίστη στην ηθική και την αισθητική και μέσο έκφρασης του ασυνείδητου,είναι έκφραση ευαισθησίας.

Η τέχνη είναι σωματική και ψυχοπνευματική συνέργεια , η οποία δημιουργεί και παράγει έργο, το οποίο  συμβάλλει στην ανακούφιση ,ενίοτε και στην απελευθέρωση   από τον ψυχικό πόνο.

Η τέχνη ενώνει τα σύνολα των ανθρώπων,τα κρατά μακριά από κάθε μορφής διακρίσεις και οι κοινωνίες αυτές είναι με τα μεγαλύτερα ιδεώδη ανθρωπισμού και κοινωνικής συνείδησης.

Ένα έργο  τέχνης συνήθως  αποτυπώνει τη ψυχική κατάσταση ,το συναίσθημα ,τις ιδέες,την αίσθηση ή τον οραματισμό του καλλιτέχνη.

 Οι  έντονες π.χ  χρωματικές  πινελιές ,οι φωτεινές εντάσεις ,η θαυμαστή συναρμονία σε ένα έργο τέχνης ,αντικατοπτρίζουν την  ακριβή ψυχική κατάσταση του καλλιτέχνη ,κατά την στιγμή της δημιουργίας,εξωτερικεύονται  δηλ.μύχια συναισθήματα  πέρα από το ορατό και κάθε χρώμα στέλνει τη δική του δόνηση... 

Τα χρώματα  στην τέχνη αποτελούν, συνειδησιακά περιεχόμενα αισθησιακών αποτυπώσεων τα οποία συνυπάρχουν αναμφίλεκτα με την ηθική!

Η τέχνη είναι , ανησυχία για υπαρξιακά ερωτήματα,ανησυχία για τις παγκόσμιες ανακατατάξεις,αναταράξεις που βάζουν  τον άνθρωπο δυστυχώς, σε δεύτερη μοίρα…

Είναι Βαθύτερες ανησυχίες και προβληματισμοί για τα κοινωνικά,ιστορικά και πνευματικά σπαράγματα που βιώνει  σήμερα η ανθρωπότητα.

H τέχνη μιλά με το συναίσθημα και  στο συναίσθημα.

Δε στοχεύει στη λογική, αλλά σε ένα κόσμο εξίσου αληθινό  μα λιγότερο σταθερό.

Η τέχνη είναι ελευθερία, η οποία εκφράζεται με  όλα τα συναισθήματα  ΑΝΕΜΠΟΔΙΣΤΑ,ΕΛΕΥΘΕΡΑ,για αυτό και η σχέση της με την πραγματικότητα είναι συγκρουσιακή.

   Η τέχνη είναι το συλλογικό αποτύπωμα ενός πολιτισμού και κάθε έργο τέχνης δημιουργική  ψηφίδα πάνω στο συλλογικό αποτύπωμα της Ανθρωπότητας!

 artwork sofia fountoulaki "the dance"

              Αυστριακός  ψυχίατρος Sigmund Freud 1856-1939:

                 “Η τέχνη είναι μία διέξοδος στο γενετήσιο πρόβλημα…”. 

➤Η σημασία της τέχνης στην ανθρώπινη ύπαρξη:

  Η τέχνη είναι  σύντροφος και  φάρος στη ζωή , είναι η έκφραση του συναισθηματικού κόσμου ενός ατόμου, που απευθύνεται  στο συναισθηματικό κόσμο κάποιου άλλου ατόμου, με σκοπό μια υψηλότερης και άλλης  μορφής επικοινωνία. Μια επικοινωνία χωρίς όρια και απαγορεύσεις, χωρίς λογική και επιχειρήματα, αλλά ένα κανάλι μεταφοράς συναισθημάτων και σύνδεσης ψυχών.

Η τέχνη δεν εξυπηρετεί, η τέχνη ζει «μεγαλόφωνα,φωναχτά» ,εξαγνίζει τα ήθη και συγκεντρώνει τις ψυχές σε μια κοινή κωδικοποιημένη και μαγική συνάντηση.

 Δεν διαιρεί αλλά ενώνει τους ανθρώπους,ειδικά στην άνυδρη και άφιλη εποχή μας…

Δεν “παιδεύει” αλλά ψυχαγωγεί.

Δεν σταθεροποιεί και δεν σταθεροποιείται,γιατί είναι ΕΛΕΥΘΕΡΗ!

Δεν "επιβάλλει" εξουσίες ,δεν επιβάλλει νόμους, ιδεολογίες και σκοπούς.

Η τέχνη ταξιδεύει πέρα από το κόσμο της λογικής,μα σε κόσμους αληθινούς!

Ονειρεύεται και συνταξιδεύει, και ανοίγει δρόμους προς μια ουτοπία όπου δεσπόζει το συναίσθημα, το πάθος,η αγάπη,η ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ,η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

Η σημασία της τέχνης δεν είναι να κρατήσει γεμάτες βιβλιοθήκες  ,αλλά να ταξιδέψει  τον άνθρωπο στους κόσμους του βιβλίου,στο κόσμο της γνώσης!

Η  τέχνη  οφείλει ,να κινεί την ψυχή, να μας συγκινεί, να μας κάνει χαρούμενους ,αλλά και θλιμμένους, τρελούς και ονειροπόλους, μαχητές και γενναίους,και το πράττει! 

Είναι η άλλη θέαση της πραγματικότητας.Η τέχνη μας προτρέπει σε μία πιο ουσιαστική εμβάθυνση στα πνευματικά,ηθικά και κοινωνικά σπαράγματα της εποχής που βιώνουμε.

Οι αξίες που αντιπροσωπεύει η τέχνη είναι οι υψηλότερες ανθρώπινες 

αξίες μας.

Είναι η αναζήτηση του ωραίου και του ουσιώδους…..!!!

                                         

                                                    
                                                                    artwork sofia fountoulaki "soul ahd spirit"

                            

                    Ο μεγάλος Έλληνας ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος έχει πει ότι:

                      «ανάμεσα στην ζωή και στο θάνατο είναι η Τέχνη».

➤Η  πνευματική προσφορά της τέχνης:

Ποιος άνθρωπος δεν κατακλύζεται από βαθιά αισθητική συγκίνηση και δέος, κάθε φορά που βρίσκεται μπροστά σε ένα έργο του Πάμπλο Πικάσο,του Βαν Γκόνγκ, του Μιχαήλ Αγγέλου , του Πωλ Σεζάν, του Ρέμπραντ;

Ποιος δεν   γεμίζει  συναισθήματα χαράς και ευδαιμονίας,

κάθε φορά που απολαμβάνει ένα σπουδαίο λογοτεχνικό βιβλίο

 ή διαμέσου της άυλης εισχώρησης της μουσικής στο θυμικό;

Ο πολίτης που έχει ουσιαστική επαφή με τον κόσμο της τέχνης ,έχει την ευκαιρία  να αντιληφθεί,πως υπάρχει πλήθος από τρόπους  για να κατανοήσει και να προσεγγίσει κάποιος τον κόσμο,το οποίο τον βοηθά να αποβάλλει απόλυτες θέσεις, μισαλλοδοξία,φανατισμό και να γίνει διαλλακτικός και ανεκτικός,σπλαχνικός και τρυφερός.

Μεγάλες μορφές της διανόησης και  του πνεύματος χαρακτήρισαν με διάφορους τρόπους την Τέχνη,όπως:

Ο  Γάλλος φιλόσοφος Αλμπέρ Καμύ ,ένας από τους πιο δημοφιλείς φιλοσόφους του 20ου αιώνα ,λογοτέχνης και συγγραφέας ,έχει πει: 

"δεν υπάρχει αληθινό έργο τέχνης που να μην έχει συμβάλλει στην εσωτερική απελευθέρωση των προσώπων που το γνώρισαν και το αγάπησαν". 

Ο Γερμανός φιλόσοφος ,ποιητής Βόλφγκανγκ Γκαίτε, έχει πει:

"η επιστήμη και η τέχνη ανήκουν σε όλο τον κόσμο,και μπροστά τους εξαφανίζονται όλα τα σύνορα".

Ο Winston Churchill πρώην Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλειου,συγγραφέας,δημοσιογράφος και ζωγράφος, έχει πει:

"Oι τέχνες είναι απαραίτητες για κάθε πλήρη εθνική ζωή". 

       Η τέχνη χωρίς  προκαταλήψεις και εγκλωβισμούς μπορεί να εκπαιδεύσει και να παιδεύσει ,προκειμένου να δημιουργήσει ολοκληρωμένους ανθρώπους με ευαισθησία  για τις αισθητικές μορφές,για αυτά που τρέφουν την ψυχή και

προσφέρουν μία άλλη ποιότητα ζωής.Η τέχνη μπορεί να διαπαιδαγωγήσει για  μία άλλη ζωή,πιο ποιοτική,πιο ελεύθερη ,πιο συναισθηματική!

Η τέχνη κατορθώνει να οδηγήσει σε μια πιο ουσιαστική εμβάνθυνση στα πνευματικά,ηθικά αλλά κaι κοινωνικά ζητήματα της εποχής,διότι η προσέγγιση του καλλιτέχνη είναι ελεύθερα διαμορφωμένη,χωρίς περιορισμούς και υποχωρήσεις που διαστρεβλώνουν το αποτέλεσμα.

Έτσι ο θεατής μπορεί να αντικρίσει μέσα από την τέχνη,όχι μόνο όσα απασχολούν τον καλλιτέχνη,αλλά  σε μεγάλο βαθμό και την κοινωνία  .

Η τέχνη είναι ουσιαστικά μία αέναη αναζήτηση του ωραίου και της συναρμονίας,στοιχεία που συμβάλλουν στη μύηση των πολιτών ,στο ιδανικό του αισθητικά άρτιου,ενώ το άκρον άωτον του αισθητικά άρτιου (της αισθητικής μας) ,είναι αναμφίλεκτα η ηθικής μας στάση στη ζωή!!!

Ο ρόλος λοιπόν της τέχνης είναι πολυσήμαντος  και μη προβλέψιμος…

➤ η προσφορά της τέχνης στην κοινωνία :

Η τέχνη μάχεται για την κοινωνική δικαιοσύνη !

 Είναι  πάντοτε επίκαιρη,μαχητική και  καταγγελτική  απέναντι σε κάθε μορφής βία ,τον πόλεμο, το ρατσισμό ,αλλά και κάθε άλλο γεγονός που προσβάλλει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια.Η έξοδος του Μεσολογγίου αποτέλεσε πηγή έμπνευσης πολλών μεγάλων δημιουργών και αποθανατίστηκε στους εξαιρετικούς πίνακες του Ντελανσάκ,του Βρυζάκη ,του Ντελακρουά και πλήθος άλλων,όπου παρουσιάζονται οι Έλληνες ως σύμβολο Ελευθερίας και πολιτισμού .Μεγάλα  έργα τέχνης ,καταγγελτικά  και διαχρονικά δείγματα  διαμαρτυρίας  και οδύνης απέναντι στο πόλεμο και στην ανάγκη της ανθρώπινης ύπαρξης για τα ύψιστα αγαθά ,όπως αυτά της ειρήνης και της ελευθερίας,της ισότητας και της δικαιοσύνης  είναι,  η Γκουέρνικα του 1937 του Πικάσο  , η σφαγή της Χίου του 1824 του Ευγένιου Ντελακρουά ,η έξοδος του Μεσολογγίου 1853 του Θεόδωρου Βρυζάκη κ.ά.

 Η ζωγραφική, η μουσική,η λογοτεχνία, ο κινηματογράφος κ.λ.π  μεταφέρουν αυτούσια  στον άνθρωπο μεταγενέστερων γενεών, την κουλτούρα, τις αντιλήψεις και την ιστορία των περασμένων αιώνων ,και συγχρόνως τον βοηθούν να αποκτήσει πληρέστερη  ή πιο άρτια γνώση.

Ο άνθρωπος  λυτρώνεται δημιουργώντας  τέχνη.Πως θα ήταν η ζωή  ,αν ο άνθρωπος  «δεν ξεσπούσε» ή  «δεν αποσυμπιεζόταν» μέσα από την Τέχνη,και πόσο πιο επώδυνα θα βίωνε τις χαμηλές πτήσεις της ζωής του ,χωρίς την τέχνη; Η επίδραση  της  είναι λυτρωτική για  τον άνθρωπο ,γιατί τον βοηθά να εκφράσει ελεύθερα ,τον πόνο του,την οδύνη του,προσφέροντας του γαλήνη και ηρεμία!!!

"αρχαίος είναι άλλωστε ο προορισμός της τέχνης,ως συνοδοιπόρου της ίασης..."

Η τέχνη εξυμνούσε και εξυμνεί τα ανθρώπινα συναισθήματα, όπως την αγάπη, τον έρωτα, τη φιλία, την οικογένεια, τη χαρά,τη λύπη,τα συναισθήματα του από  την επαφή με την ενότητα ζωής που λέγεται  

φυσικό περιβάλλον κ.ά,ενώ δεν δίστασε διαχρονικά να στηλιτεύσει  τα παράλογα ανθρώπινα πάθη και τις ανθρώπινες αδυναμίες.

Η τέχνη στους χαλεπούς καιρούς που βιώνουμε μεταφέρει από τη σφαίρα της λογικής στη σφαίρα του αισθήματος ,τη μεγάλη αλήθεια ,ότι η ευημερία των λαών βρίσκεται στην ενότητα των λαών! 

 Αναμφίλεκτα,όλα όσα καθιστούν αξιοπρεπή την κοινωνική ζωή ενός τόπου οφείλονται στην παιδεία και στην ΤΕΧΝΗ,ενώ στο βασίλειο της βίας η τέχνη τοποθετεί το βασίλειο της αγάπης,ύψιστος σκοπός της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η τέχνη εξελίσσεται διαρκώς γιατί είναι ελεύθερη προσφέροντας στον άνθρωπο εξαιρετικά σημαντικά οφέλη. Χωρίς την τέχνη, ο άνθρωπος δεν θα μπορούσε να φτάσει σε υψηλά επίπεδα διανόησης. Έχει αποδειχθεί  ότι είναι  πολλά τα πλεονεκτήματα στην καθημερινότητα της κοινωνίας, η συμπόρευση των πολιτών ,η αφύπνιση της κοινωνίας , τα οποία προσφέρονται ελεύθερα στον άνθρωπο ,μέσα από τις διαδικασίες της τέχνης.

Σε όλες τις μορφές της, είναι ικανή να προσφέρει γνώσεις στο άτομο και να το καλλιεργήσει πνευματικά. Αυτή η καλλιέργεια είναι ζωτικής σημασίας, δεδομένου ότι ο άνθρωπος οφείλει να εξελίσσεται.

Είναι διαθέσιμη σε κάθε άτομο, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το μορφωτικό επίπεδο, η οικονομική κατάσταση ή το κοινωνικό υπόβαθρο του.

Αυτό την καθιστά οικουμενική και εξυπηρετεί το σύνολο της κοινωνίας διαχρονικά.

Είναι  εξαιρετικά σημαντικό ,αυτό που  υποστήριζε ο Πλάτωνας  πριν 2.500 χρόνια, «ότι η τέχνη θα έπρεπε να είναι η βάση της παιδείας».

Αναμφίλεκτα ,σήμερα έχομε έλλειμα πολιτιστικής πολιτικής, ακόμα και αμφισβήτηση, της υπόστασης του εικαστικού καλλιτέχνη!

Περαιτέρω οφέλη της τέχνης προς τον άνθρωπο,η αρμονική ανάπτυξη των γνωσιακών δεξιοτήτων του ατόμου. Οι νέοι μπορούν να είναι ιδιαιτέρως ωφελημένοι μέσα από την επαφή με τις τέχνες, ανακαλύπτοντας την σημασία της αρμονίας ,της συναρμονίας συγχρονίζοντας τις δεξιότητές τους.

 Σε  επίπεδο γνώσεων, το άτομο μαθαίνει πολύ περισσότερα μέσα από την τέχνη. Εκτιμά τις γνώσεις σε μεγαλύτερο βαθμό ,αλλά και τις αφομοιώνει καλύτερα.

  Με βάση τα προλεχθέντα, η τέχνη είναι το όχημα που ταξιδεύει τον άνθρωπο σε όλες τις  εποχές. Μέσα από ταξίδια στην ιστορία, το  παρελθόν των λαών ή μέσα από τη μυθοπλασία, ο άνθρωπος κατανοεί καλύτερα την κοινωνία και το σύμπαν στο σύνολό του.

Η τέχνη  λειτουργεί ως μέσο επαφής και σύνδεσης ανάμεσα σε χώρες,έθνη,και φυλές ,διότι δεν κινείται μόνο σε παλαιότερες χρονικές περιόδους,αλλά και  προς άλλους πολιτισμούς κ εθνότητες, καταργώντας γεωγραφικά σύνορα και χρονικά όρια,αναδεικνύοντας τα πανανθρώπινα ιδανικά της φιλίας, της ειρήνης,της αγάπης και του σεβασμού.

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι ,η συμβολή της τέχνης στη διαμόρφωση  της κοσμοαντίληψης του ατόμου,είναι  ιδιαιτέρως σημαντική!

 Η τέχνη διαμορφώνει "στο κοινωνικό χρόνο" δυνητικά τον ηθικό ορίζοντα της ανθρωπότητας…

  

Εν  κ α τ α κ λ ε ί δ ι:    

Θα χρειαζόταν τόμοι εργασίας αν ξεκινούσαμε από την εποχή της βραχογραφίας, να περιγράψουμε και να αναλύσουμε το θέμα.

Από τα συνοπτικώς προπαρατεθέντα, κατανοεί κανείς την τεράστια συνεισφορά της Τέχνης στην Ανθρωπότητα.

 -Χωρίς την Τέχνη, η μορφή του κόσμου  θα ήταν  πολύ διαφορετική,

-γιατί η τέχνη μας περνά σε άλλα μονοπάτια,εξυψώνει τον κόσμο  της ψυχής,των αισθήσεων  και του πνεύματος !!!

-γιατί η τέχνη είναι συναισθηματική ανθοφορία, δηλαδή πολιτισμός! 

-γιατί διαμορφώνει αισθητική αγωγή η ουσιαστική επαφή  του ανθρώπου με την τέχνη και  προσφέρει  περισσότερο γαλήνια και ποιοτική ζωή !

-γιατί,η τέχνη  ΝΟΗΜΑΤΟΔΟΤΕΙ το  ρευστό χάος  και το ακατανόητο που βιώνει ο άνθρωπος στην  εφήμερη και φθαρτή ζωή του,

- γιατί ,είναι το  αντιστάθμισμα στα μεγάλα διλήμματα ,τις αγωνίες  και τα αδιέξοδα του βίου του.

     Τέλος ,παρατίθεται αυτό το οποίο απάντησε ο Winston churchill  όταν του ζητήθηκε να πουλήσει τους πίνακες του ,που εκτίθεντο στην Εθνική Πινακοθήκη για να πληρώσει για τις πολεμικές προσπάθειες κ.λπ.

"Τότε γιατί αγωνιζόμαστε;" ήταν η απάντηση του...!!!

     Ας δημιουργούμε λοιπόν τέχνη,διότι χωρίς την τέχνη, γιατί 

αγωνιζόμαστε στη ζωή;

                               ******************

Σοφία Φουντουλάκη

εικαστικός/ζωγράφος,συγγραφέας.

Διευθύντρια στη Διεύθυνση εικαστικών 
της UNESCO Πειραιώς και Νήσων.

                               ******************      

                       

  Ενδεικτική βιβλιογραφία:

-Fischer E., Η Αναγκαιότητα της Τέχνης, Αθήνα 1972

-Δ.Παπαθεοδώρου,"η τέχνη είναι η βάση της παιδείας".

Μπαρούτας Κ., Η Εικαστική Ζωή & η Αισθητική Παιδεία στην Αθήνα του 19^ου αιώνα, Αθήνα 1990

-Χόνορ & Φλέμιγκ, Ιστορία της Τέχνης, Αθήνα 1992