ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΧΝΗΣ

                 

                           ***                                                   ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΥ 

 ΣΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΤΕΧΝΗ 

   ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 1905-1940 

                     *** 

                        Artwork Sofia Fountoulaki.

                                     " The naked ahd moral "

                                                                            Γράφει η ΣΟΦΙΑ ΦΟΥΝΤΟΥΛΑΚΗ 

                * * * * * * * * * 

     ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΕΞΠΡΕΣΙΟΝΙΣΜΟΥ 

ΣΤΗ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΤΕΧΝΗ 

  ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ 1905-1940

                                                                   

 Εξπρεσιονισμός.

 Eίναι καλλιτεχνικό κίνημα της μοντέρνας τέχνης της περιόδου 1905-1940, με τάση την παραμόρφωση της πραγματικότητας των έργων τέχνης, αδιαφορώντας για την πιστή αναπαράσταση. Συχνά εκφράζει έντονη συναισθηματική αγωνία. Κυρίαρχο χαρακτηριστικό των εξπρεσιονιστών είναι η δραματοποίηση ή η έλλειψη της χαρούμενης διάθεσης. Εκφράζει την εσωτερική αλήθεια, καθαρή πνευματική δημιουργία απομακρυσμένη από τον εμπρεσιονισμό και τον νατουραλισμό. O όρος εξπρεσιονισμός αποδίδεται στον Τσέχο ιστορικό τέχνης Αntonin Matejcek 1910 και εκφράζει την απόρριψη της ακαδημαϊκής τέχνης του ρεαλισμού και του εμπρεσιονισμού από νεότερους καλλιτέχνες καθώς και την αντίδραση στην κοινωνική υποκρισία και την προσπάθεια κατανόησης του κόσμου μέσα από βαθύτερα συναισθήματα. Επομένως, με τον όρο εξπρεσιονισμό εννοούμε το έργο τέχνης που μας συγκινεί με τα εικαστικά του χαρακτηριστικά, απελευθερώνοντας και μεταδίδοντας συναισθήματα και συναισθηματικά φορτισμένα μηνύματα. Μέσω της τέχνης, ως μέσο αυτο-έκφρασης του εξπρεσιονιστή καλλιτέχνη, γίνεται μια προσπάθεια διάλυσης της μορφής με αφαιρετικό και άμορφο τρόπο. Τα χαρακτηριστικά των έργων των εξπρεσιονιστών ζωγράφων, είναι η χρήση των έντονων χρωμάτων και των αντιθέσεων. Με τη χρήση των έντονων χρωμάτων και των αντιθέσεων, οι εξπρεσιονιστές καλλιτέχνες στοχεύουν στην ενεργοποίηση των βαθύτερων συναισθημάτων του θεατή. Το χρώμα είναι μέσο έκφρασης του καλλιτέχνη ανεξάρτητα από την παραστατική ή μη απεικόνιση των αντικειμένων. Επιπλέον, σημαντικό εκφραστικό στοιχείο γίνεται και η γραμμή, άλλοτε περίπλοκη, άλλοτε καμπύλη και άλλοτε έντονη, ενώ εκφράζει συναισθήματα ακραία, λόγω της κρίσης που βίωνε η κοινωνία στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα. Ο εξπρεσιονισμός δεν είναι μόνο καλλιτεχνικό κίνημα αλλά ταυτόχρονα είναι και λογοτεχνικό κίνημα, που το οποίο αναπτύχθηκε στη Γερμανία από το 1910 ως το 1925 όπου και αντιπροσωπεύει τη γερμανική παραλλαγή της μεγάλης ευρωπαϊκής επανάστασης της πρωτοπορίας. Ο όρος εξπρεσιονισμός (expressionismus), χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στη Γαλλία από το ζωγράφο Ζυλιέν Ωγκύστ Ερβέ, στις αρχές του 20ου αιώνα, τον οποίο υιοθέτησαν τα περιοδικά «θύελλα» 1910-1932 και «δράση» 1911-1932 προσδιορίζοντας το χαρακτήρα της νέας τέχνης με στόχο την εσωτερική αλήθεια του καλλιτέχνη. Ο εξπρεσιονισμός εμφανίστηκε στις αρχές του εικοστού αιώνα, επανεμφανίσθηκε μετά τον δεύτερο Β΄ παγκόσμιο πόλεμο και κατά την τελευταία περίπου εικοσαετία μεταλλάχτηκε σε αφηρημένο εξπρεσιονισμό.Υπήρξε κίνημα αντίθετο με τον εμπρεσιονισμό παρά του ότι και τα δύο κινήματα είναι ρεαλιστικά. Ο εξπρεσιονισμός στρέφεται ενάντια στον υλισμό και φορμαλισμό της τέχνης που κληροδότησε ο 19ος αιώνας και απέκτησε τα δικά του χαρακτηριστικά στη Γερμανία, της οποίας η προσφορά θεωρήθηκε ως η μεγαλύτερη στη μοντέρνα τέχνη. Στα θέματα των εξπρεσιονιστών καλλιτεχνών στην Ευρώπη κατά την διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου κυριαρχεί το εκστατικό πάθος και η ελπίδα της αναγέννησης της ανθρωπότητας για μία κοινωνία αδελφοσύνης των λαών. 

 Στο κίνημα του εμπρεσιονισμού παρατηρείται μια στάση αισθητική, ενώ στον εξπρεσιονισμό μια στάση βουλητική και ενίοτε επιθετική. Ενώ η μία τέχνη προβάλλει με βαθιές τομές την ιστορική κατάσταση, η άλλη θεωρείται ξένη ως προς την ιστορία και προβάλλει μία μορφή διαμαρτυρίας. Και τα δύο αυτά καλλιτεχνικά κινήματα απαιτούν την απόλυτη προσήλωση του καλλιτέχνη στο πρόβλημα της πραγματικότητας Ο στόχος των εξπρεσιονιστών είναι να γίνουν οι πρωτοπόροι ενός νέου κόσμου μέσω της τέχνης, ενώ η φύση για αυτούς είχε αρχίσει να θεωρείται πνευματική φθορά της ζωής στην πόλη. 

Franz Marc « μπλε άλογα » 1911.

 Καλλιτεχνικές ομάδες του εξπρεσιονισμού:

 -Ο καλλιτεχνικός εξπρεσιονισμός γεννήθηκε το 1905 στη Γερμανία όταν ο Έρνστν Λούντβιχ Κίρχνερ, ο Κάρλ Σμίτ Ρότλουφ, ο Έριχ Χέκελ κ.ά ίδρυσαν στη Δρέσδη τo 1905 την ομάδα Γέφυρα (Die Bruke ), η οποία κατόρθωσε να διατηρηθεί έως το 1913 με την έναρξη του Α΄ παγκοσμίου πολέμου. Οι καλλιτέχνες στοχεύουν να αποκαλύψουν τις ψυχικές αντιδράσεις του ατόμου, εξωτερικεύοντας το άγχος και την αγωνία που προκαλούν τα ηθικά υπαρξιακά ζητήματα. Εν κατακλείδι, προσπαθούσαν να αναδείξουν την υπαρξιακή κατάσταση του ατόμου και την ένωση της ζωής με την τέχνη. Επιδιώκουν το πέρασμα σε μια άλλη μορφή ζωής πνευματικής, αντίθετα με το υλιστικό ρεύμα της σύγχρονης ζωής, καθώς και την απομάκρυνση του ανθρώπου από τον τεχνοκρατικό καπιταλιστικό πολιτισμό. Υιοθετούν το γυμνό, ως επιστροφή στην πρωτόγονη φύση του ανθρώπου για την αλλαγή του κόσμου. Δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη χρήση του χρώματος, στις αποχρώσεις και στις αντιθέσεις των χρωμάτων, θέλοντας να τονίσουν τη σύγκρουση, ως κύριο στοιχείο της σύγχρονης ζωής. Με αυτό τον τρόπο προσπαθούν ν’ αναδείξουν μέσω της απόδοσης της γραμμής με χαρακτηριστικά διαστρεβλωμένα, παραμορφωμένα και αφαιρετικά, τον κατακερματισμό και το έλλειμμα ενότητας του κόσμου. Η ομάδα Γέφυρα άφησε έργα σημαντικά, τα οποία διακρίνονται για την έντονη εκφραστική τους δύναμη. Οι καλλιτέχνες στο έργο τους επιδιώκουν την παραμόρφωση των φυσικών σχημάτων, που εμπεριείχαν τη συναισθηματική εκτόνωση τους, που προκαλούσε η σύγκρουση με την πραγματικότητα. Στην εκφραστική αυτή ζωγραφική περιλαμβάνεται ο Όσκαρ Κοκόσκα, ο Μπέκμαν, ο Χόφερ, ο Σουτίν, ο Γεώργιος Μπουζιάνης κ.ά. -

Η τέχνη της ομάδας ο Γαλάζιος Καβαλάρης (Der Blaue Reiter) ο δεύτερος πόλος του Γερμανικού εξπρεσιονισμού με πνευματικό προσανατολισμό, ιδρύθηκε στo Mόναχο τo 1911 από τον Βασίλι Καντίνσκι, τον Φράντς Μάρκ, τον Αουγκούστ Μακέ κ.ά και διαλύθηκε το 1914. Η εν λόγω ομάδα έχει ως αρχή την κοινωνική διαμαρτυρία και ένα ιδιαίτερο, διακριτό ψυχολογικό υπόβαθρο. Ο εξπρεσιονισμός είναι η συνάντηση του εσωτερικού και εξωτερικού κόσμου, δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στο σχέδιο, έχοντας κατά νου, να ενώσει τον κόσμο από τον κατακερματισμό. Οι καλλιτέχνες προσπαθούν να δείξουν ότι ο κόσμος της τέχνης είναι πολύ διαφορετικός από τη φύση και η φόρμα καθορίζεται αποκλειστικά από τα εσωτερικά ψυχικά κίνητρα ενός καλλιτέχνη. Οι καλλιτέχνες του Μονάχου είναι κοντά στο πνεύμα του ρομαντισμού, κάνοντας φορέα πνευματικών και ψυχικών ωθήσεων το χρώμα και τη φόρμα, φτάνοντας σε ένα επίπεδο μεταφυσικού ιδεαλισμού. Ο καλλιτέχνης του Μονάχου προωθεί την εσωτερική συμβολική διατύπωση -μυστικιστική θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί- επιδιώκοντας την έκσταση της αφαίρεσης. Ο Καντίνσκι, ηγετική μορφή του εξπρεσιονισμού, μέσω της ζωγραφικής του ανακαλύπτει στη συνέχεια και υιοθετεί την αφηρημένη τέχνη, στοχεύοντας ο θεατής να αισθανθεί αντί να διαβάσει ένα έργο, ενώ γι’ αυτόν οι μορφές εκφράζουν μια εσωτερική αναγκαιότητα. Ο Εξπρεσιονισμός θεωρείται ως ένας ιδιαίτερος τρόπος συναισθήσεως, όπου παραμορφώνει την πραγματικότητα και καταστρέφει την εξιδανίκευση. Την περίοδο 1940-1965 διάφορες ομάδες της άμορφης τέχνης, επανήλθαν και δημιούργησαν τον αφηρημένο εξπρεσιονισμό. 

 Ο Wassily Kandinsky - η Εξπρεσιονιστική του περίοδος - ο Γαλάζιος Καβαλάρης: 

 Γεννήθηκε 16 Δεκεμβρίου 1866 και απεβίωσε 13 Δεκεμβρίου 1944.Ρώσος ζωγράφος και θεωρητικός της τέχνης, γεννημένος στη Μόσχα αποφοίτησε από τη σχολή τέχνης Grekov Odessa . Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, σπουδάζοντας νομικά και οικονομικά,ενώ ξεκίνησε παράλληλα ζωγραφική, σκίτσο και ανατομία. Ο Kandinsky θεωρείται ηγετική μορφή του εξπρεσιονιστικού κινήματος και στη συνέχεια πρωτοπόρος της αφηρημένης τέχνης. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του εξπρεσιονιστικού κινήματος “Γαλάζιος Καβαλάρης” (1911 – 1914). Το κίνημα αυτό ονομάστηκε έτσι απ’ την αγάπη του Kandinsky προς το μοτίβο του καβαλάρη και την αγάπη του επίσης για το γαλάζιο χρώμα. Οι δύο κυρίαρχες καλλιτεχνικές τάσεις της Ευρώπης αυτή την εποχή, ήταν ο εξπρεσιονισμός, που εξέφραζε την ανάγκη εσωτερικής έκφρασης και ο κυβισμός με την αφαιρετική του προσέγγιση. Οι καλλιτέχνες του Γαλάζιου Καβαλάρη, έρχονται να ενώσουν αυτά τα στοιχεία και να τα εξελίξουν, μέσα από την αγάπη τους για τον πνευματικό προσανατολισμό, δημιουργώντας έτσι το πρώτο αφαιρετικό κίνημα στη γερμανική τέχνη. Με την ευκαιρία της πραγματοποίησης της έκθεσής τους δημοσιεύουν σε φυλλάδιο και ενημερώνουν τους θεατές για το σκοπό της δουλειάς τους που είναι να δείξουν τη ποικιλότητα των μορφών που παρουσιάζονται και πως η εσωτερική επιθυμία του καλλιτέχνη παίρνει σχήμα σε πολύμορφες φόρμες. O Kandisky δημοσιεύει τη μελέτη του, “Για το Πνευματικό στη Τέχνη” όπου διατυπώνει την αγάπη του για το χρώμα και τα δημιουργικά του αποτελέσματα, καθώς και τη σχέση ζωγραφικής και μουσικής. Δίνει πολύ μεγάλη βάση στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου και στην έκφρασή του, μέσα από τη τέχνη. Γι’ αυτό δε πιστεύει στην αντιγραφή της φύσης. Το 1896, ο Kandinsky εγκαταστάθηκε στο Μόναχο σπουδάζοντας στην Ακαδημία Καλών Τεχνών . Επέστρεψε στη Μόσχα το 1914, μετά το ξέσπασμα του πρώτου παγκόσμιου πολέμου, κλείνοντας έτσι μια τεράστια ενότητα της δημιουργίας του. Η αποχώρηση του Kandinsky από το Μόναχο και η αλλαγή του ρυθμού της ζωής του, είχε ως αποτέλεσμα την αλλαγή της δουλειάς του. Αφήνει την εξπρεσιονιστική ζωγραφική και υιοθετεί συνειδητά τις γεωμετρικές φόρμες και τις πλακάτες επιφάνειες με τα σκληρά περιγράμματα προκειμένου να επιτευχθεί το ζητούμενο, o στόχος του. Δίδαξε στη σχολή Bauhaus (1) από το 1922 έως το 1933 όπου διαλύθηκε η σχολή από τους Ναζί. Στη συνέχεια μετακόμισε στη Γαλλία, όπου έζησε για το υπόλοιπο της ζωής του. Έγινε Γάλλος πολίτης το 1939 και παράγει κάποια από τα πιο εξέχοντα έργα του και πέθανε το 1944 σε ηλικία 77 ετών. Ο Kandinsky μέσα απ’ τη δουλειά της περιόδου του Μονάχου, οδηγήθηκε σταδιακά στην αφαίρεση. Η πρόοδος που τον οδήγησε, από μια σταδιακή απόρριψη των φυσικών στοιχείων, να εκφρασθεί μέσα από νοήματα καθαρών χρωμάτων και φορμών, είναι ικανό να φανερώσει το σκεπτικό του πάνω στα έργα που θα χαρακτηρισθούν “Αυτοσχεδιασμοί”. Η δημιουργία του αφηρημένου έργου του Kandinsky είναι και μια μακρά περίοδος ανάπτυξης και ωρίμανσης έντονης σκέψης με βάση τις καλλιτεχνικές του εμπειρίες. Αποκάλεσε αυτή την αφοσίωση στην εσωτερική ομορφιά, το πάθος του πνεύματος και την πνευματική επιθυμία, εσωτερική ανάγκη, κεντρική πτυχή της τέχνης του. Ο Kandinsky στη ζωή του θυμάται να γοητεύεται και να διεγείρεται από το χρώμα ως παιδί. Η γοητεία του με το χρωματικό συμβολισμό και την ψυχολογία συνεχίζεται καθώς μεγαλώνει. Στο Looks on the Past αναφέρει ότι τα σπίτια και οι εκκλησίες ήταν διακοσμημένα με τόσο λαμπερά χρώματα, που κατά την είσοδό ένιωθε ότι κινείται σε έναν πίνακα. Αυτή η εμπειρία, και η μελέτη του για τη λαϊκή τέχνη της περιοχής (ιδιαίτερα η χρήση φωτεινών χρωμάτων σε σκούρο φόντο), αντικατοπτρίστηκε σε μεγάλο μέρος στο πρώιμο έργο του. Λίγα χρόνια αργότερα, συγκρίνει για πρώτη φορά τη ζωγραφική με τη σύνθεση μουσικής με τον τρόπο που θα γινόταν γνωστός, γράφοντας: "Το χρώμα είναι το πληκτρολόγιο, τα μάτια είναι τα σφυριά, η ψυχή είναι το πιάνο με πολλές χορδές. Ο καλλιτέχνης είναι το χέρι που παίζει αγγίζοντας το ένα ή το άλλο πλήκτρο για να προκαλέσει δονήσεις στην ψυχή ». 

 (1)Το Bauchaus υπήρξε μία νέου τύπου σχολή καλών και εφαρμοσμένων τεχνών που ιδρύθηκε από το Valter Gkropiοus. Το 1931 οι Ναζί ξεκίνησαν μία μεγάλη εκστρατεία ενάντια του Bauchaus η οποία τελείωσε όταν η σχολή αναγκάστηκε να κλείσει. Τον Οκτώβρη του 1932 ξανάνοιξε το Bachaus σε ένα βιομηχανικό χώρο που ήταν σε αχρηστία. Τον Απρίλιο του 1933 η Gestapo έκλεισε προσωρινά τη σχολή. Τέλος στις 19 Ιουλίου του 1933 το προσωπικό αποφάσισε να κλείσει η σχολή οριστικά. 

 Kandinsky « γαλάζιος καβαλάρης» 1903. 

 Πρόδρομοι του κινήματος του «Εξπρεσιονισμού». 

Βασικοί εκπρόσωποι : Ο Vincent willem Van Gogh, ο Edvard Munch,wassily Kandinsky, EnsorFranz Marc, August Make, ο Eρνστ Λούντβιχ Κίρχνερ, ο Μoonk, o Οskar Kokoska, Εμίλ Νόλντε, ο Γκαλλέν Κάλλελα,, ο Κάρλ Σμίτ Ρότλουφ, ο Έριχ Χέκελ, ο Γεώργιος Μπουζιάνης κ.ά. 

-Ο Vincent willem Van Gogh 1853-1890 είναι ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους της ανθρωπότητας. Προσωπικότητα διαταραγμένη όπου εγκαταστάθηκε στο Παρίσι το 1886 και ήλθε σε επαφή με μεγάλες προσωπικότητες του εμπρεσιονισμού, όπως τον Camille Pissarro,Paul Gogen κ.ά. Εκεί ζωγράφισε πολλά σπουδαία έργα του όπως την έναστρη νύχτα. Το 1889 εισήχθη στο ψυχιατρείο της πόλης Σαιν Ρεμύ με κατάθλιψη, αυτοπυροβολήθηκε και πέθανε μόλις 37 ετών. Ο τρόπος που δούλευε ο καλλιτέχνης το χρώμα και το παχύρευστο της πινελιάς του, ο υπερτονισμός των φυσικών χρωμάτων και η παραμόρφωση των μορφών αλλά και της φύσης, δείχνουν την ανάγκη του καλλιτέχνη να εκφράσει αυτό που αισθάνεται και όχι αυτό που βλέπει. Υιοθέτησε την υπερβολή στα έργα του, για να αποδώσει αυτό που ήθελε, διότι πίστευε ότι αν ζωγραφίζεις τις οπτικές εντυπώσεις του φωτός και του χρώματος, στερείς την τέχνη από την ένταση και το πάθος, που με αυτά μεταδίδονται τα συναισθήματα στον άνθρωπο. 

Van Gogh « έναστρος ουρανός» 1889. 

 O Edvard Munch 1863-1944 :επηρέασε καθοριστικά τον εξπρεσιονισμό. Γεννήθηκε στη Νορβηγία και επηρεάστηκε από γεγονότα του οικογενειακού περιβάλλοντος στη θεματολογία και τον τρόπο απόδοσης των έργων του, δίνοντας σε ένα βαθμό δημόσια έκφραση στη προσωπική του κατάσταση. Βρέθηκε κάποια διαστήματα στο Παρίσι το 1889 έως 1897, αλλά έφυγε και κατάληξε στην Γερμανία 1897-1909, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στα έργα του στην ανθρώπινη συγκίνηση και τα συναισθήματα. Το έργο του «Η κραυγή» αποτελεί τομή στην ιστορία της τέχνης της εξπρεσιονιστικής θεωρίας. Στο έργο αυτό επηρεάζεται και το περιβάλλον μέσω των έντονων γραμμών, οι οποίες εκφράζουν ψυχολογικές και πνευματικές αξίες ταυτίζοντας το όλον με το μέρος στο έργο. Η ξαφνική συγκίνηση φαίνεται πως επηρεάζει τις αισθητικές προσλαμβάνουσες. 

Edvard Munch «η κραυγή» 1893.

 -Ο Γεώργιος Μπουζιάνης 1885 - 1959 : Σημαντικός Έλληνας εξπρεσιονιστής ζωγράφος. Mε το έργο του επιδιώκει την εσωτερικότητα σε συνδυασμό με τη γνώση. Απόφοιτος της σχολής Καλών τεχνών, με δασκάλους τον Γ. Ροΐλο, τον Νικηφόρο Λύτρα,, τον Κ.Βολανάκη κ.ά, εγκαταστάθηκε στο Μόναχο και παρέμεινε στη Γερμανία έως το 1934 επισκεπτόμενος ενδιάμεσα το Παρίσι, ενώ επέστρεψε στην Ελλάδα το 1935. Καλλιέργησε τα προσωπικά του στοιχεία στη ζωγραφική, καίτοι έζησε τις εξελίξεις στη Γερμανία και τα καλλιτεχνικά κινήματα από τα οποία τον ενδιέφεραν η αισθητική και η πνευματική πλευρά και όχι η κοινωνική. Διατήρησε τον μεσογειακό του χαρακτήρα μέσα στα πλαίσια του γερμανικού εξπρεσιονισμού. Έργα του αντιπροσωπευτικά οι προσωπογραφίες και η αφαιρετική απεικόνιση των μορφών, ήταν κοντά στους εξπρεσιονιστές, χωρίς ιδιαίτερη γραφικότητα στις μορφές, ενώ οι εξπρεσιονιστές απεικόνιζαν με τρόπο που να απορρέει ένα συγκεκριμένο συναίσθημα. Η εσωτερική αναγκαιότητα αποτυπωνόταν στα έργα του, κοινό άλλωστε χαρακτηριστικό με τους εμπρεσιονιστές. Επίσης οι γυναικείες μορφές είναι μέρος των έργων του, το γυμνό επίσης χαρακτηριστικό θέμα και η τοπιογραφία όπου δεν αποδίδει με γραφικότητα τη φύση, δίνει όμως την εντύπωση ότι ο χώρος περικλείει τον χρόνο και αντίθετα. Ο Γ.Μπουζιάνης ενώ βρέθηκε στο κέντρο των εξελίξεων, έμεινε στο περιθώριο ως άτομο και ως καλλιτέχνης. Το έργο του εκφράζει την αγωνία των μεσογειακών ανθρώπων, ενώ συνδυάζει την αγωνία και τον πόνο του εξπρεσιονισμού. Κάποια από τα χαρακτηριστικά των έργων του είναι τα χρώματα, οι βίαιες πινελιές, ο πρωτογονισμός και η πνευματικότητα. Η οικία του Γεωργίου Μπουζιάνη στη Δάφνη έχει μετατραπεί σε μουσείο.

 Γεώργιος Μπουζιάνης «Το παιδί που τρώει» 1921. 

 Επίλογος: 

Οι εξπρεσιονιστές μέσω της ζωγραφικής τους έχουν στόχο την μετάδοση της συγκίνησης και να περάσουν το μήνυμα ότι η ανθρωπότητα είναι «διασπασμένη». Το καταφέρνουν δε τούτο με την διάλυση της μορφής. Διαλύουν το παλιό για να δημιουργήσουν το νέο, τη νέα πραγματικότητα, με την «αφαίρεση» να έχει τον πρώτο λόγο, ως εκφραστής της διάλυση της μορφής. Τα εξπρεσιονιστικά έργα είναι απομακρυσμένα από τη κλασική αισθητική αξία, αφήνοντας την εντύπωση του μη σχηματισμένου, εκείνου δηλαδή που πρόκειται να γίνει. Ο εξπρεσιονισμός εστιάζεται στην απεικόνιση των εσωτερικών ψυχικών καταστάσεων, ώστε να αποκαλυφθούν οι προκλήσεις του ενστίκτου και των σκοτεινών περιοχών του υποσυνείδητου. Τα χαρακτηριστικά αυτά μπορούσαν να μορφοποιηθούν μόνο με την απλοποίηση ή την παραμόρφωση των αντικειμενικών σε συνδυασμό με τη φυσική πραγματικότητα με την οργάνωση του χώρου, χωρίς τους κανόνες της προοπτικής και με την ένταση των αντιρρεαλιστικών χρωμάτων. Η διαφοροποίηση των εξπρεσιονιστών αρχίζει ιδιαίτερα από το 1907. Τα χρώματα ως αξίες πραγματικές και μορφοπλαστικές είναι πιο έντονα, πιο βίαια με μεγαλύτερη υλικότητα, σε εκκωφαντικές, γενναίες αντιθέσεις και με ψυχολογική φόρτιση. Οι γραμμές είναι πιο σκληρές, πιο κοφτερές, οι φόρμες πιο γωνιώδεις, πιο επιθετικές. Ο εξπρεσιονισμός ανέδειξε τον κατακερματισμό της εποχής και ο εξπρεσιονιστής καλλιτέχνης ήταν ο εκφραστής της πραγματικότητας του 20ου αιώνα στις βόρειες χώρες . Επισημαίνεται ότι η άποψη για τον Εξπρεσιονισμό ως έκφανση αποκλειστικά της γερμανικής τέχνης, αποδυναμώνεται επίσης αποφασιστικά από το γεγονός ότι, οι μεγάλοι πρόδρομοί του δεν ήταν Γερμανικής καταγωγής. Ο Van Gogh ήταν Ολλανδός, ο Munch Νορβηγός, ο Ensor Βέλγος και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του, ο Kandinsky Ρώσος. Ο εξπρεσιονισμός εξελίχτηκε σε κίνημα, αφού κάλυψε περιοχές πέρα από τη ζωγραφική, τη λογοτεχνία (Kafka), το θέατρο (Kaiser, Toller, Wedekind), τη μουσική (Schonberg) και τον κινηματογράφο (Mayer, Wiene). Καθώς και στην αρχιτεκτονική, αναφορικά με το έργο των (Berens, Medelson) “Πύργος Einstein”, στο Potsdam το 1920 και το κτήριο του ιδρύματος Goetheanum. 

Σοφία Φουντουλάκη

Εικαστικός/ζωγράφος,αρθρογράφος.

Διευθύντρια εικαστικών στην Unescο Piraeus and Islands

ΣΥΝΤΟΜΕΣ BIΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ .

 Σοφία Φουντουλάκη, ζωγράφος, αρθρογράφος, συγγραφέας. Γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης και ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ο.Π.Α) Οικονομικά/Ασφαλιστικά-Διοίκηση κ Διαχείριση Ασφαλιστικών Οργανισμών.Στο ΕΛΚΕΠΑ Οικονομικά και Λογιστικά,έχει παρακολουθήσει αριθμό ημερίδων/σεμιναρίων για το Ευρωπαϊκό Δίκαιο Κοινωνικής Ασφάλισης,για Οικονομικά,Ασφαλιστικά θέματα, θέματα εργασιακά, ψυχικής υγείας κ.λπ. Διετέλεσε στέλεχος στο χρηματοπιστωτικό τομέα . Έχει δημοσιεύσει στο Δελτίο Εργατικής Νομοθεσίας (Δ.Ε.Ν),σε έγκριτα περιοδικά και έντυπα, σε λογοτεχνικά περιοδικά,εφημερίδες κ.λπ. άρθρα, εργασίες και μελέτες για θέματα οικονομικά, για την Κοινωνική Ασφάλιση, Κοινωνικής υφής, Εργασιακών συνθηκών κ.λπ.

 Εικαστικές σπουδές, δραστηριότητες κ.λπ.: Σπούδασε ART στο ΕΛΛΗΝΟΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΚΟΛΛΕΓΙΟ ΑΘΗΝΩΝ και COLLEGE VACALO ART & DESIGN. Έχει παρακολουθήσει Ιστορία τέχνης με τον Ιστορικό και Θεωρητικό της τέχνης κ.Παντελή Τσάβαλο. 

 Είναι Διευθύντρια στη Διεύθυνση Εικαστικών του Ομίλου UNESCO Πειραιώς και Νήσων. 

 Είναι μέλος του ομίλου για την UNESCO ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ, του Ομίλου για την UNESCO TEXNΩΝ ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ,ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΤΕΧΝΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (GREEK ART UNION) και άλλων σημαντικών εικαστικών ομίλων και οργανώσεων. Επίσης είναι Πρέσβης Ειρήνης του Παγκόσμιου Λογοτεχνικού Φόρουμ για την Ειρήνη και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και μέλος του Παγκόσμιου Φιλοσοφικού φόρουμ-Πολίτης της γης. Μέλος της Επικούρειας Φιλοσοφίας "Κήπος των Αθηνών", μέλος της Ένωσης Φίλων Ακροπόλεως, της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών κ.ά. Είναι μέλος του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης (ΠΑΔΟΠ), μέλος της Φεμινιστικής πολιτικής για την Ισότητα των φύλων, μέλος του Πολιτικού Συνδέσμου Γυναικών Π.Σ.Γ κ.ά.

 Έχει οργανώσει ατομικές εκθέσεις και έχει παρουσιάσει  δείγμα του έργου της σε αριθμό  εκθέσεων με επιλεγμένους ομίλους ,όπως στη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά, στο Πολεμικό Μουσείο Αθηνών, στο Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Ηλιούπολης, στην Εταιρία Ελλήνων Λογοτεχνών, στην Gallery Time of Art , στο Μερόπειο Ίδρυμα, στην 4η ΙΝΤΕΡΝΑTIONAL ACTION ART FAIR με την UNESCO Πειραιώς και Νήσων και την ΑCTION ART FAIR, στην Πρεσβεία της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, στον Ελληνογαλλικό Σύνδεσμο,στο Hotel Hilton ,συμμετείχε  στο 2ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ «ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΠΕΝΤΕ ΗΠΕΙΡΩΝ» ,στο CHARTER YACHT BON VIVEUR στο Πασαλιμάνι,στη Gallery Chili,στη Gallery Atelier an der Donau στην Αυστρία,στο ΕUROPEAN CENTER ATHENS, στην EV Gallery στη Νέα Υόρκη και στο ART SHOPPING στο Παρίσι,στη Gallery MEDINA στην Ιταλία κ.ά 

 Έχει βραβευτεί για το εικαστικό της έργο από την UNESCO ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΚΑΙ ΝΗΣΩΝ,από την ΔΙΕΘΝΗ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ το έτος 2022 στους ΔΕΛΦΟΥΣ,από την ΕΝΩΣΗ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΛΟΓΟΤΕΧΝΩΝ Ηλιούπολης κ.ά.

 Έχει εκπονήσει και δημοσιεύσει σε ηλεκτρονικά μέσα εργασίες για διάφορα ρεύματα ζωγραφικής και θέματα σχετικά με τις εικαστικές τέχνες. Έχει συμμετάσχει σε αριθμό βιβλιοεκδόσεων κ.λπ. Ενδεικτικά,  στην Εγκυκλοπαίδεια ΧΑΡΗ ΠΑΤΣΗ,στην ιστορική έκδοση ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ,στη Λογοτεχνική δημιουργία της Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών,στην Έκδοση Ζωγράφοι και Αγιογράφοι του παρόντος και ανερχόμενοι μεγάλοι ζωγράφοι του μέλλοντος,στο Εικαστικό Λεύκωμα του 2019 Ο ΔΡΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΕΧΝΗ, στα συλλεκτικά ημερολόγια της UNESCO Πειραιώς και Νήσων κ.ά.

 Ένδεικτικά, έργα της φιλοξενούνται σε Μουσεία,Πινακοθήκες και σε Ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το Εξωτερικό. 

 E-mail :sofia.fountoulaki@gmail.com 

Face book /page :sofia fountoulaki /ΣΟΦΙΑ ΦΟΥΝΤΟΥΛΑΚΗ 

apixisis.blogspot.com